Suốt cả ngày 5/3, truyền thông Nhật Bản đã sôi nổi khi nghe tin: “Sau 107 ngày, hôm nay ông sẽ được tại ngoại hầu tra”. Lần này chắc là thật chứ đơn không như hai lần trước, Báo chí, truyền hình Nhật Bản, thế giới đã “bao vây” Sở Câu Lưu Tokyo để chờ ông xuất hiện. Bao lần “chụp-quay” hụt, cứ tưởng ông sắp xuất hiện khi đoàn xe của tòa đại sứ Pháp, của Luật Sư, của gia đình ông dập dìu ra vào. Đến khoảng 4 giờ hơn một chút thì nghe tiếng la của các phóng viên “Ugoita, ugoita” (Có gì “động đậy”) khi thấy một vài người bưng quần áo, futon từ trong bước ra đưa vào một chiếc xe đen hình hộp Nissan đậu ngay trước cửa, cách đó chừng vài thước cũng có một chiếc xe nhỏ Suzuki (660 phân khối), phía trên nóc có chất một cái thang của một công ty sơn nhà cửa có vẻ chả có gì liên hệ.
Ông Chủ Tịch và dụng cụ cải trang.
4 giờ 32 phút, một nhóm người bước ra miệng đeo khẩu trang trong đồng phục “tác nghiệp”, lẫn lộn trong đó có một người là lạ, không lên chiếc xe đen chờ sẵn mà lại bước lên chiếc xe của công ty sơn nhà cửa. Thế là bao nhiêu ống kính từ trên trời dưới đất chiếu vào, tiếng các phóng viên nói như hét trong máy truyền hình: “không lẽ là ổng?” “mà chắc phải ổng không?”. Sau khi “an vị”, chiếc xe lăn bánh, trên trời thì trực thăng, dưới đất thì motorbyke theo sát “từng bước chân anh đi”. Vòng vòng một hồi khoáng 1 tiếng 15 phút thì xe dừng lại trước văn phòng luật sư biện hộ. Ông bước ra trong bộ quần áo đàng hoàng, miệng không còn đeo khẩu trang nữa và đây chính.... là ông, người thật. Câu hỏi được đặt ra là: “tại sao ông lại phải cải trang thế? Cứ đường đường chính chính bước ra thì có chết thằng Tây nào đâu, ông chủ trương vô tội mà?”. Báo chí không bàn về tội ông nữa mà theo dõi đến tận cùng những chi tiết chả có gì là.... quan trọng. Nào là ông mặc quần áo tác nghiệp và đội nón của công ty nào? Tại sao hình dạng của ông lại biến thành người khác?
Một ngày sau, họ đã tìm ra: Bộ quần áo “tác nghiệp” và cái nón là của một công ty tân trang nhà cửa, và chiếc xe Suzuki của công ty sơn nhà mà người tài xế lúc đầu cũng không biết là ông, nhưng câu hỏi cứ xoay quanh nghi vấn: ông cải trang với mục đích gì, vẫn chưa có câu trả lời? Đoán thế này, thế nọ đủ chuyện linh tinh cả lên.
Xe “tác nghiệp” đón ông Chủ Tịch.
Mãi cho đến hôm 7/3 thì luật sư Takano Takashi trong đoàn luật sư của ông đã “đăng đàn”: “Kế hoạch cải trang do tôi bày ra hoàn toàn thất bại, tưởng làm thế để tránh sự “truy hỏi” của báo chí, nơi ăn chốn ở của ông sẽ bay khắp thế giới, đây là điều không tốt đối với ông, nhưng lại thành chuyện bôi tro trét chấu vào mặt ông. Thành thật xin lỗi những người có liên quan đến việc cải trang này” Chuyện chả ra chi.
Mà ông là ai mà ghê thế, ngay Bộ trưởng tài chánh Pháp cũng lên tiếng bênh vực: “Chuyện của pháp luật Nhật thì tôi không dám bình luận, nhưng tôi tin là ông vô tội”.
Ông là Tây mũi lõ 100%, tên CarLos Ghosn (64 tuổi) chủ tịch của 3 công ty xe hơi có tiếng trên thế giới: Nissan (Nhật), Renault (Pháp) và Mitsubishi Motors (Nhật). Ông bị viện kiểm sát bắt sau khi máy bay riêng của ông đáp xuống phi trường Haneda ngày 19/11/2018 vì tình nghi vi phạm luật giao dịch tài chánh của Nhật.
Theo Luật này các nhà kinh doanh, các thành viên ban giám đốc nếu được hưởng lương trên 10 tỷ yen (khoảng 900.000 USD) một năm thì phải ghi rõ trên báo cáo hằng năm của công ty nộp cho Bộ Tài chánh. Từ năm 2010 mỗi năm Nissan đã trả lương cho ông Ghosn là 2 tỷ yen (khoảng 18 triệu USD) nhưng ông chỉ khai một nửa, hỏi sao thế thì ông trả lời là “tôi chưa nhận tiền này nên nghĩ là không cần khai báo để dành lúc về hưu nhận luôn”. Nhưng cũng theo luật thì dù chưa nhận nhưng khi đã xác định được cụ thể số tiền thu nhập thì vẫn phải khai báo đầy đủ và thế là....ông đã vi phạm luật. Tuy nhiên, nhất sau như một, ông vẫn chủ trương: “tôi vô tội”.
Ngoài ra ông còn bị kết thêm một tội nữa mà tiếng Nhật gọi là tokubetsu hainin (特別背任), có nghĩa là đã dùng tiền của công ty Nissan để ưu tiên cho người thân, bạn bè.... trong các giao dịch với hoạt động của Nissan. Ông thành lập công ty.... “ma”, mua nhiều tòa nhà lớn ở các nước khác dưới tên người khác cũng đến cả hàng tỷ yen.
Cũng có ý kiến trái ngược:
- ông là người có nhiều “công đức” với Nissan Nhật Bản. Được biết năm 1999, Nissan lâm nguy có thế phá sản, Nissan đã phải cầu cứu Renault của Pháp. Renault đồng ý mua lại 43% cổ phiếu của Nissan trở thảnh sở hữu chi phối. Lúc đó ông đang là Phó Tổng Giám Đốc Renault được cử sang Nhật “tái kiến” Nissan, trở thành shacho của Nissan. Ông đưa ra nhiều chiến lược cắt xén, tăng cường và 4 năm sau Nissan thoát cơn khủng hoảng lấy lại cả vốn lẫn lời. Thế thì tại sao lại dối xử ông như vậy?.
- Chuyện ông nhận nhiều lương như thế thì đã sao? Thiếu gì shacho của các đại công ty còn nhận lương khủng vậy? Có Sao chứ! Tại sao ông không khai trên báo cáo hàng năm. Ông “điềm tĩnh” trả lời: “Sợ các nhân viên xung quanh đàm tiếu”. Nghe thấy không thuận tai?
Kết luận cuối cùng là: luật là....luật!
Trở lại chuyện ông được tại ngoại hầu tra sau 2 lần xin tại ngoại tháng 20/12/2018, tháng13/1/2019 bị tòa bác bỏ. Ông đã “giải nhiệm” luật sư ban đầu và nhờ liên danh luât sư mới mà đứng đầu là ông Hironaka Junaro. Luật sư này rất nổi tiếng đã từng “cãi” và lật ngược thế cờ từ “chung thân” đến “vô tội”. Luật sư này nhận định: “Chuyện ông Ghosn vô tội cũng chẳng có gì là lạ sau khi xem qua một số hồ sơ về vụ án này”. Sau bao ngày điều đình với những đề nghị của liên danh luật sư mới này thì cuối cùng tòa án đã chấp thuận ông được tại ngoại hầu tra với một số điều kiện khắc nghiệt:
1. Đóng tiền thế chân là 100 triệu yen
2. Không được đi đâu ngoài Tokyo, muốn ra khỏi Tokyo... du lịch trên 3 ngày thì phải xin phép tòa án.
3. Chỉ được sử dụng điện thoại cầm tay, không được dùng email, internet. Muốn sử dụng những thứ này phải đến văn phòng luật sư.
4. Không được tiếp xúc với những người liên quan vụ án nhưng có thể tham dự những cuộc họp của công ty Nissan khi được yêu cầu nhưng phải có phép tòa án.
5. Nộp cho tòa án list liên lạc từ ông với người khác. Phải giao sổ thông hành cho văn phòng luật sư tạm giữ.
6. Gắn camera thu hình ngay cửa ra vào nơi ông cư ngụ. Các băng thu hình sẽ được nộp định kỳ cho tòa án.
Đây là những điều kiện khe khắt mà ngay các thẩm phán, luật sư hàng đầu cũng phải lắc đầu le lưỡi vì họ mới gặp lần đầu. Tuy nhiên, ông sẽ dư sức qua cầu nếu ông muốn. Ông mượn điện thoại bạn của bạn của bạn mỗi khi ra khỏi nhà rồi dùng để nhắn tin thì bố ai mà biết?
Hôm 8/3 lúc 2.30 giờ chiều, người ta thấy ông đang dung dăng dung dẻ với vợ, con gái tại vườn thượng uyển Shinjuku. Hỏi ông có vô tội không, ông đáp: “Tôi không có ý kiến Cám ơn”. Sau 30 phút đi dạo cho bõ những ngày cơ cực, ông trở lại văn phòng luật sư để bàn kế hoạch đánh tiếp.
Vụ án của ông chắc còn kéo dài, vì đoàn luật sư biện hộ của ông phải nghiên cứu hồ sơ, dày khoảng vài ngàn trang phải được dịch từ tiếng Anh, Pháp sang tiếng Nhật và ngược lại qua các biên bản, lời khai để liên danh luật sư tìm những mâu thuẫn hầu “quật ngược” những tố giác. Cho đến nay thì 99% là bị tòa án tuyên là có tội khi viện kiểm sát đưa ra tòa. Không biết người hùng, chủ tịch của 3 công ty xe hơi hàng đầu thế giới có trong 1% còn lại không?
Chả biết thế nào, cứ để mặc giòng đời trôi, chuyện đâu còn có đó, vài tháng nữa sẽ phân minh.
Thôi tạm xếp hồ sơ này qua một bên, nghỉ cái đã rồi tính sau nhé... bạn ta.
Sayonara
Vũ Đăng Khuê